فروشگاه لاغری طب |
admin 
سل بیماری عفونی واگیردار سـل یک بیماری عفونی واگیر میباشد . بیماری سل از سالهای بسیار دور وجود داشته و افراد بسـیار مشهوری نیز در دنیا به این بیماری مبتلا شـده اند . این بیماری از قدیم در کشور ما شناخته شده بود . در گذشته به اشتباه تصور می کردند که نفرین کسی و شـدت غم و غصه علت اصلی ابتلا به بیماری سل اسـت . در کتابهای غربی به بیماری توبرکولوز ) Tuberculosis ( و به اختصار « تی بی » ) TB ( گفته می شـود . بیماری سـل یکی از مهم ترین بیماریهای عفونی قرن حاضر میباشد که توانایی درگیر نمودن کلیه ارگانهای بدن را دارد ولی ریه ها بیشتر به سل مبتلا می شـوند . از سال ۱۹۸۲ همه پزشکان دنیا معتقد بودند که این بیماری تا سـال ۲۰۰۰ کنترل و بحث آن فقط محدود به کتب پزشکی خواهد بود ، ولی این امید ده سال بیشتر به طول نیانجامید ، به طوری که در سال ۱۹۹۳ این بیماری از طرف سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک فوریت جهانی اعلام می گردد .
سل بیماری عفونی واگیردار بروز ۱۰ میلیون مورد جدید سل و درمان تنها دو سوم از آنها که متاسفانه در بیش از ۵۰ درصد موارد درمان ناقص بوده ، عمق فاجعه را در این سالها اری را در آینده نزدیک بسیاز مبهم ر نشان می دهد . بروز سـه همه گیری از این بیماری در دو دهه اخیر دورنمای نشان – دهد . ایجاد همه گیری بیماری اندر و متعاقب آن سل مقاوم به دارو ، جها پزشکی از نظر کنترل بیماری سل ، بیش از یک قرن به عقب برگردانده است . امروزه در دن بیماری مبتلا می شوند و تاکنون یک سوم مردم جهان بدون آنکه احساس بیماری کنند به این میکروب الوده شده اند .
عامل بیماری سل چیست ؟
میکروبی میلهای شکل ( شبیه مداد ) و بسیار کوچک به اندازه ۰/۰۰۰۰۰۳ متر وارد بدن شـما شده که تنها توسط میکروسکوپ دیده میشود . به این میکروب میلهای شکل « باسیل سـل » می گویند . باسیل سل چون بسیار کوچک میباشـد ، به راحتی در هوا شناور میماند . چون عامل این بیماری میکروب میباشد ، لذا ممکن است این بیماری از شما به افراد سالم منتقل گردد . سل بیماری عفونی واگیردار
سل چگونه از بیمار به فرد سالم منتقل می شود ؟
سل بیماری عفونی واگیردار میکروب سـل به صورت ذرات ریز وارد هوا شده و نظیر سرماخوردگی منتقل میشود . این ذرات در صورتی که مبتلابه سل ریوی باشید توسط سرفه ، عطسه ، صحبت ، خنده و یا فریاد شما ، ایجاد و در هوا پخش میشوند . یک سرفه می تواند ۳۰۰۰ ذره میکروبی وارد هوا نماید و ۵ دقیقه صحبت کردن نیز همین تعداد ذره تولید میکند و عطسه نیز تعداد بیشتر ایجاد می کنـد .
این ذرات میکروبی چون بسـیار کوچک هستند ، در هوای موجود در هر فضای بسته برای مدت طولانی می توانند به طور معلق باقی بمانند . میکروب سل در خلط کاملا خشک شده و یا در گرد و غبار معلق پس از ۸ تا ۱۰ روز از بین می رود . این میکروب در خاک سرد و سایه دار حداقل ۶ ماه زنده مانده و در خلط در حال پوسیدن و تجزیه ، هفتهها و ماهها مقاومت دارد . لذا هوای اطاق آلوده شـده بهبه سل ریوی باشید توسط سرفه ، عطسه ، صحبت ، خنده و یا فریاد شما ، ایجاد و در هوا پخش میشوند .
یک سرفه می تواند ۳۰۰۰ ذره میکروبی وارد هوا نماید و ۵ دقیقه صحبت کردن نیز همین تعداد ذره تولید میکند و عطسه نیز تعداد بیشتر ایجاد می کنـد . این ذرات میکروبی چون بسـیار کوچک هستند ، در هوای موجود در هر فضای بسته برای مدت طولانی می توانند به طور معلق باقی بمانند . میکروب سل در خلط کاملا خشک شده و یا در گرد و غبار معلق پس از ۸ تا ۱۰ روز از بین می رود . این میکروب در خاک سرد و سایه دار حداقل ۶ ماه زنده مانده و در خلط در حال پوسیدن و تجزیه ، هفتهها و ماهها مقاومت دارد .
سل بیماری عفونی واگیردار
لذا هوای اطاق آلوده شـده بهمیکروب سل توسط شما ، می تواند حتی در زمان غیاب شما نیز موجب انتقال بیماری گردد . زمانی که فرد سالم در هوای آلوده به این ذرات میکروبی تنفس کند ، میکروب سل را وارد ریه خود کرده و این میکروب خود را در عرض ۴۸ ساعت به نقاط مختلف بدن میرساند . ولی بعد از آن بدن دفاع کرده و اجازه گسترش و فعالیت را به میکروب سل نمیدهد . جهت . انتقال بیماری سـل ، تماسهای طولانی و ورود تعداد زیاد میکروب سل نیاز است . انتقال میکروب سـل از شما به اطرافیان بستگی به سه عامل واگیر بودن بیماری سل شما ، محیطی که تماس در آن اتفاق می افتد و مدت زمان تماس دارد .
بهترین راه برایتوقف انتقال ، دوری شما از اطرافیان و شروع درمان دارویی میباشد . شـروع درمان دارویی در کاهش انتقال بیماری بسیار موثر میباشد به طوری که واگیری بیماری سل شما را سـریعا بعد از دو هفته از شروع درمان حتی در صورت مثبت بودن آزمایش خلط شما کاهش داده و در طول زمان مصرف دارو ادامه خواهد داد . افرادی که به مدت طولانی در تماس نزدیک با بیماران مسلول واگیر میباشند بیشترین میزان خطر ابتلا به سل را دارا هستند . تماس نزدیک بیمار معمولا با اعضای خانواده ، هم اطاقی ، دوسـتان و همکاران رخ می دهد .
این افراد به دلیل تماس با میکروب سل ، در معرض خطر ابتلا به عفونت سـل میباشـند . مکانهای پرازدحام ، کوچک ، سربسته ، کم نور ، بدون تهویه مناسـب و مرطوب بهترین شرایط را برای تسهیل انتقال عفونت ایجاد می کنند . تابش مستقیم آفتاب در عرض ۵ دقیقه باسـل سل را از بین میبرد . لذا در کشـورهای گرمسیر تماس مستقیم اشعه آفتاب روش مناسبی برای از بین بردن میکروب سل است . به همین دلیل گسترش و سـرایت بیماری بیشتر در خانهها یا کلبههای تاریک اتفاق می افتد . سل بیماری عفونی واگیردار
آیا تمام افرادی که با میکروب سل آلوده شده اند به این بیماری مبتلا می شوند ؟
سل بیماری عفونی واگیردار خیر . ورود میکروب سل به ریه ها مساوی با ابتلا به سل نیست ، چون سیستم ایمنی بدن در مقابل این میکروب دفاع کرده و اطراف آن را یک دیواره محکم دفاعی کشیده و آن را غیرفعال و خفته می کند . لذا در این حالت در اکثر موارد فرد حتی متوجا به بدن خود و این دفاع بدن در ریههای خاطر همین است که تاکنون یک سـوم مردم به این میکروب آلوده شده اند ولی خود از این موضوع اطلاع ندارند . تنهـا در ۱۰ ٪ موارد این دیواره دفاعی به دلایل مختلف تخریب شده و میکروبهای خفته و غیرفعال سل بیدار شده و شروع به ت کنند زمان به دلیل فعالیت شدید میکروب سل بیمار دچار علائم
بیماری سل می شـود و در این مرحله به این فرد « بیمار مسـلول » می گویند . پس فرد آلوده شده به میکروب سل ( عفونت یافته ) بیمار نبوده و کاملا سالم میباشد . این فرد حتی میکروب سل را به دیگران منتقل نمی کند و احساس ناخوشـی نیز نمی کند . رادیوگرافی ریه این افراد نیز کاملا طبیعی خواهد بود . ولی این افراد تست پوستی سل ( تست توبرکولین ) مثبت دارند
سـل کدام عضو بدن را مبتلا می کند و انواع آن کدام است ؟
این بیماری قادر اسـت تمام اعضای بدن را مبتلا کند . بیشترین عضوی که در بدن مبتلا می شود ریهها ( ششها ) میباشند . لذا سل ریوی شایع ترین نوع سل است . در صورتی که سل اعضای دیگر بدن را به جز ریهها درگیر کند به آن سل خارج ریوی گفته شده که تحت نام همان عضو درگیر نامیده میشود . نظیر سل غدد لنفاوی یا سل استخوان یا سل ادراری یا سل مغز ( مننژیتسلی ) و غیره . سل بیماری عفونی واگیردار
انواع سل ریوی کدام است ؟
در سل ریوی اغلب خلط ایجاد می شود . اگر در آزمایش میکروسکوپی خلط بیمار میکروب سل مشاهده شد به آن سل ریوی خلط مثبت و اگر میکروب سل مشاهده نشود به آن سل ریوی خلط منفی می گویند . سل بیماری عفونی واگیردار
آیا تمام انواع سل مسری بوده و به اطرافیان منتقل می شود ؟
خیر ، تنها بیمار مبتلا به سل ریوی خلط مثبت می تواند میکـروب را در هوا پخش کرده و بیمـاری را به اطرافیان منتقل نماید ، لذا در اکثر موارد سل ریوی خلط منفی و انواع سل خارج ریوی مسری نبوده و به دیگران منتقل نمی شوند .
بیماری افراد مبتلا به سل ر سل ریوی خلط مثبت تا چه زمانی به اطرافیان سرایت می کند ؟
– بیمـاری این افراد از زمانی که دچار سـرفه و خلط تا ۲ هفته از شروع درمان دارویی ضدسل برای اطرافیان خطر سرایت دارد . بعد از آن این افراد هیچگونه خطری برای اطرافیان ندارند .
علایم انواع سل کدام است ؟
بیماری سل خود را به هر شکل ممکن است نشان دهد . در کشـور ما که این بیماری شیوع نسـبتا زیادی دارد در بسیاری از موارد در تشخیص بیماری ، باید سل را به خاطر داشت.بیماری سـل ممکن است شبیه بیماریهای دیگر تظاهر نماید . این تظاهرات ممکن است شبیه بیماریهای دیگر نظیر ذات الریه ، برونشـیت ، آبسـه ریوی ، سرطان و عفونتهای قارچی باشد.بیمار مبتلا به بیماری سل می تواند دارای علائم عمومی ، ریوی یا وابسته به ارگانهای دیگر بدن و یا ترکیبی از این موارد باشد . سل بیماری عفونی واگیردار
علائم و نشانه های عمومی :
بیماری سل معمولا ایجاد علائم بیماری می نماید ، ولی بسیاری از بیماران حتی آنهایی که بیماری پیشرفته دارند ، علائم خفیف و آهستهای داشته که ممکن است به طور معمول در نظر گرفته نشود . تعدادی از بیماران مبتلا به سـل خارج ریوی نیز در حقیقت ممکن است بدون علامت باشـند . سل بیماری عفونی واگیردار
معمولا باید در بیمـاران یا افراد بـدون علامت که علائم خفیف یا غیرواضـح دارند ، از طریق بررسی سابقه تماس ، رادیوگرافی غیرطبیعی ریه ، واکنش مثبت تست سل و یا کشت مثبت میکروب سل پی به بیماری برد . تعدادی از بیماران ممکن اسـت در ابتدا برای مدت چند هفته تا چند ماه احساس خستگی ، بی اشتهایی ، کاهش وزن ، ضعف عمومی ، تعریق شبانه بخصوص در نیمه فوقانی بدن ، قاعدگی نامنظم یا تبهای خفیف نمایند . این علائم و نشانهها اغلب در زمان فعالیت کاری شدید یا استرسهای هیجانی تشدید می گردند . سـل در بیماران دیگر ممکن اسـت به صورت یک بیماری تب دار حاد ، به همراه لرز و علائم عمومی شبیه آنفولانزا بـروز نماید .
در این حالت بیماران تا زمانی که احساس می کنند ، این علائم مربوط به یک عفونت ساده نظیر سرماخوردگی بوده و خودبخود برطرف میشود ، به پزشـک مراجعه نمینمایند . علائم حاد ممکن است طولانی و مزمن شوند .
تشخیص بیماری سل چگونه است ؟
تشخیص بیماری سل ریوی در قدم اول در افراد مشکوک ( بیش از دو هفته سـرفه داشته و یا خلط خونی دارند ) سه نوبت آزمایش خلط میباشد . در آزمایشـگاه سل با بررسی خلط در زیر میکروسکوپ می توانند میکروب سل را مشاهده نمایند . اگر میکروب سل در آزمایش خلط مشاهده نشد آنگاه پزشک با عکس برداری ( رادیوگرافی ) از ریههای بیمار میتواند پی به وجود بیماری سل در بیمار ببرد . انواع سل دیگر را میتوان با آزمایش ادرار ، آب جمع شـده در ریهها و یا شکم و نمونه برداری از غدد لنفاوی و دیگر ضایعات شناسایی کرد . سل بیماری عفونی واگیردار
برای آزمایش خلط چه باید کرد ؟
ترشـحات بینی و بزاق خلط نبـوده بلکه خلط عبارت است از ترشحاتی که از ریهها بعد از یک سرفه عمیق خارج میشود . شما می توانید راهنمایی لازم را در خصوص چگونگی جمع آوری نمونه خلط از مسئولین آزمایشگاه بپرسید . افرادی که مشکوک به سل ریوی میباشند باید حداقل سه آزمایش بر روی نمونه خلط انجام دهند . بهتر است که این سه نمونه خلط به شکل سه نمونه خلط صبحگاهی در سه روز متفاوت جمع آوری گردد . باید از تحویل ترشحات بینی ، گلو و یا بزاق که نمونههای نامناسب میباشند پرهیز نمایید .
توصیه می شود مراحل زیر را جهت تهیه یک نمونه خلط خوب به ترتیب زیر انجام دهید :
سل بیماری عفونی واگیردار
- نظافت و شستوشوی دهان توسط آب جوشیده سرد شده
- رفتن به فضای باز مثلا حیاط و بدور از افراد دیگر
- ۳ تنفس عمیق سه بار پشت سرهم
- بعد از سومین تنفس عمیق ، سرفه محکم و سعی در خارج کردن خلط از عمق ریه ها
- خروج خلط به اندازه یک قاشق مرباخوری در داخل ظرف تحویلی توسط آزمایشگاه
- ماندن در فضای باز تا زمانی که سرفه متوقف گردد . در صورتی که نمی توانید خلط خود را خارج نمایید تنفس بخار آب و شربتهای خلط آور ممکن است در تحریک تولید خلط موثر باشند .
در این حالت چندیـن تنفس طبیعی در بخار مرطوب انجام داده ، سپس یک دم عمیق کشیده و سرفه محکم نمایید ، سپس خلط خود را پس از خارج کردن از عمق ریه به داخل ظرف جمع آوری نمونه بریزید . معمولا جهت جمع آوری نمونه خلط توسط سرفههای عمیق ۱۵ دقیقه زمان لازم است . بـه دلیل این که ایجاد خلط از این طریق بسـار آبکی و نظیر بزاق میباشـد باید در این رابطه به آزمایشـگاه تذکر لازم را بدهید . نمونه خلط باید در ظروف مورد اطمینان که توسـط آزمایشـگاه در اختیار شما گذاشـته شده جمع آوری نمایید . مشخصات شـما و تاریخ جمع آوری باید بر روی بدنه آن الصاق شده باشد . ظرف را در جعبه حمل ظـروف نمونه تمیـز قرار داده و آن را سـریعاً به آزمایشـگاه برسانید . نمونههای خلطی که بیش از ۲۴ ساعت نگهداری شده اند مناسب نیستند ولی نباید دور ریخته شوند
آیا بیماری سل درمان پذیر است ؟
خوشبختانه امروزه با داروهای موجود در بازار نزدیک به ٪ ۱۰۰ بهبودی کامل پیدا می نمایید . اکثر داروهای ضد سل خوراکی بوده و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد . شما می توانید در منزل داروهای خود را مصرف کرده و بعد از مدت کوتاهی به کار قبلی خود بازگردید .
اصولی را که باید در درمان دارویی بیماری سل خود رعایت نمایید تا بهبودی یابید کدامند ؟
حتماً تمام انواع داروهای تجویز شـده را مصرف نمایید . س از کم و زیاد کردن خودســرانه مقدار هر یک از داروها با هر يل بهانهای پرهیز نمایید . نظم در مصرف داروها را رعایت نمایید و آنها را به همان روشی که توسط مسئولین مربوطه توصیه ار شـده مصرف نمایید ( مثلا اگر باید داروها را هر روز مصرف نماییـد آن را حتماً رعایت نمایید . ) طول دوره درمانی را که از حداقل ۶ ماه است ، کاملا رعایت نمایید و مصرف داروها را به بهانه اینکه بهبودی حاصل کرده و دیگر نیازی به ادامه داروها نیست ، بطور خودسرانه قطع نکنید
درمان بیماری سل چگونه است ؟
اگر شما قبلا به دلیل ابتلا به بیماری سل داروهای ضد سل مصرف نکرده اید ، به مدت حداقل ۶ ماه ، از ۴ نوع داروی خوراکی مخصوص درمان سل که به صورت قرص و کپسول میباشند ، برای شما تجویز خواهند کرد . این داروها را شما می توانید به راحتی با نظارت یک فرد دیگر استفاده نمایید . لذا نیازی به بستری شدن در بیمارسـتان و یا آسایشگاه نخواهد بود . در صورتی که شما قبلا به دلیل ابتلا به بیماری سل به مدت ۶ ماه داروهای ضد سل مصرف کرده باشید ، برای شما به مدت حداقل ۸ ماه ، از ۵ نوع داروی مخصوص درمان سل که به صورت خوراکی و تزریق می باشند ، تجویز خواهند کرد . ممکن است در ابتدا تعداد زیاد داروها که ممکن است به حدود نه تا ده قرص و کپسول در روز برسد ، کمی برای شما غیر منتظره و ناراحت کننده بنظر آید ، ولی این نکته را باید درنظر داشت که استفاده از تمام آنها برای بهبودی شما لازم بوده و تاکنون بسیاری از بیماران به راحتی همین تعداد دارو را روزانه مصرف کرده و بهبودی کامل یافته اند .
